Paro Tsechu

15 april 2014

Vanochtend zijn we vroeg opgestaan. Voordat we met de trek zouden beginnen, gingen we namelijk nog één laatste keer naar het festival terrein. Vandaag is de laatste dag van de Paro Tsechu en dan is het de dag van de ceremonie van de Thongdroel (ook wel Thangka genoemd). Dit is een enorm geschilderd laken die over de hele zijkant van het hoofdgebouw wordt uitgerold. Dit gebeurt om ongeveer 2.30 uur 's nachts en voordat de zon op het gebouw schijnt, wordt het weer weggehaald.
Men zegt dat het zien van deze Thoendroel al zorgt voor voorspoed en dat je dit in ieder geval één keer in je leven gezien moet hebben.
Dit deel van de Tsechu wordt gezien als het meest belangrijke, dus ondanks het vroege uur is het al enorm druk. Er staat een lange rij mensen (dames en heren apart) die langs de Thondroel willen lopen en daar ook nog een zegening van een monnik krijgen. Wij gokken het er op dat het zien van de Thongdroel voor ons al voldoende is .
Later horen we dat de koning ook aanwezig was en zich zelfs even heeft laten zien op het plein. Vandaar de rode lopers die constant schoongemaakt werden.....
Wijzelf waren toen al onderweg naar het startpunt van onze hike, dus we hebben hem moeten missen.

Druk Path Trek - dag 1: Paro - Jele Dzong

15 april 2014

Nadat we hebben ontbeten rijden we naar het beginpunt van onze trek. We worden met de auto een stuk boven het National Museum afgezet, waar de crew al met de pakpaarden en -muilezels op ons staat te wachten. We zitten hier op ongeveer 2400 meter hoogte.

Alle spullen die we tijdens de tocht echt niet nodig hebben, laten we achter bij onze chauffeur (stekkers, laders, etc). Hij neemt ze dan weer mee naar ons eerstvolgende hotel na de tocht. Zelf dragen we een daypack met daarin de dingen die we gedurende de dag nodig hebben (water, camera's, statief, regenjas, etc).
Alle andere dingen gaan in de andere backpack en worden door de pakpaarden meegenomen.

Met ons gaan er vier pakpaarden en twee muilezels mee. Zij dragen dus onze bagage en verder alle tenten, kookgerei, etc. Zij worden begeleid door een "horseman", die later ook de leiding heeft over het opzetten van ons camp. Hij heeft een jonger hulpje, die van alles en nog wat doet. Daarnaast gaat er ook een kok met zijn vrouw mee. Normaal heeft de kok ook een eigen hulpje, maar deze was dit keer niet beschikbaar, waardoor hij dus maar zijn vrouw mee nam.

Alles wordt zo goed mogelijk verdeeld. Terwijl de crew daar mee bezig is, gaan wij met onze gids (Himal, dezelfde als de vorige dagen) vast op pad. Met ons gaan de kok en zijn vrouw ook mee, zodat ze tussen de middag onze lunch kunnen maken.

Het eerste deel van de tocht gaat geleidelijk zigzaggend omhoog. Het pad is redelijk breed en we komen nog langs een paar huizen/boerderijen.
We komen nog een groep mensen tegen die de andere kant op lopen. Zij zijn in Thimpu begonnen en lopen nu dus het laatste stukje naar beneden. We maken een kort praatje met ze en we krijgen hun zelfgemaakte wandelstokken. Ze gaven aan dat deze op de slipperige stukken nog wel van pas konden komen.....
Iets verder komen we langs een "Mani Wall": een stenen muur waarop Boeddhistische gebeden staan geschreven. Hier is ook een weide met paarse bloemetjes. Vaak wordt deze plek voor de lunchpauze gebruikt, maar we vinden het nog wat vroeg en lopen nog een stuk door.
Vanaf hier gaan we de bossen in en wordt het pad minder breed (en soms ook minder zichtbaar).
We lopen, lopen en lopen rustig omhoog en nemen regelmatig een "foto-pauze".

We worden ingehaald door onze crew met de paarden. Zij zijn zo gewend om deze tocht te maken, dat ze veel sneller lopen dan wij. Himal spoort ze nog even aan om flink door te lopen. Hij wil graag dat ze als één van de eerste teams op het camp zijn, zodat ze de beste plek voor de tenten kunnen uitzoeken.

Wijzelf stoppen hier wel om te lunchen. Tot onze verrassing is dit een warme lunch. De kok heeft een soort warmhoud-bakjes en uit zijn tas haalt hij een lunch van ongeveer vijf verschillende gerechten.....
Dat gaat er wel in na deze lange klim !
Na de lunch lopen we weer verder.... En we lopen en we lopen, omhoog en omhoog.......
Uiteindelijk eerder dan verwacht staan we opeens op de pas bij Jelle Dzong op zo'n 3400 meter hoogte ! Dit is het hoogste punt voor vandaag. Een stuk links van ons zien we Jele Dzong, een oud fort dat nu nog als tempel wordt gebruikt.
Een stuk onder ons zien we dat ze bezig zijn de tenten op te zetten.
Dit voelt toch wel als een overwinning... We hebben vandaag een behoorlijke hoogte weten te overbruggen.
We lopen rustig naar beneden waar al een tafeltje met stoelen voor ons klaar staat met thee en koekjes. Terwijl wij rustig bijkomen is de crew bezig om onze tent op te zetten. Tot onze verbazing gaat er een stretch-bed én een kussen naar binnen....
Vervolgens beginnen ze met een andere tent. Hier helpen we even bij, want het ging wat lastig.
Als deze ook staat, zijn we een beetje verward.....In deze tent gaat namelijk ook een stretch-bed én een kussen naar binnen....
Het blijkt dus dat Rob en ik een eigen tent hebben ??!!!?? De tenten waren groot genoeg om met zijn tweeën in te slapen.
Het is nog redelijk vroeg (circa 14.00 uur), dus we lopen even een rondje rond het camp, waar nog drie andere teams de tenten aan het opzetten zijn. We zien hier ook een aantal vogeltjes die Rob mooi op de foto weet te zetten.
Er zijn inmiddels nog twee andere groepen met hikers aangekomen. Eén groep bestaat uit twee stellen uit Duitsland. Eén van de mannen probeert zijn hand te warmen in een pan met warm water. Hij had namelijk zijn eigen gasstelletje van huis meegenomen (hoe heeft hij die trouwens mee in het vliegtuig gekregen ?) en het gasflesje was gescheurd waardoor het ijskoude gas over zijn hand was gespoten. Het lijkt er op dat dit wel weer in orde komt.
Een stukje verder raken we aan de praat met een een koppel uit Denemarken; Julia en Theodore. Zij wonen nu een tijdje in Myanmar (Burma). Julia heeft een tijdje in Thimpu gewoond, dus is al wat bekend in Bhutan. Zij hebben al heel wat ervaring met trektochten, maar doordat ze gisteren pas zijn aangekomen en nu direct de bergen in gaan heeft Theodore toch wat last van hoogteziekte. Hij schat zelf in dat dit morgen wel over zal zijn. Gelukkig hebben wij hier verder nog geen last van.
We praten even over de wandeling van vandaag en wij lopen daarna weer wat verder rond het camp.

Inmiddels is het weer wel omgeslagen. Er is bewolking binnen gedreven en het is een flink stuk kouder geworden. Een behoorlijk verschil met de verder zonnige dag tot nu toe. We trekken dus wat extra kleren aan om warm te blijven.

Na een tijdje is het eten klaar. We gaan dit -samen met Himal- eten in de "eet-tent". Deze tent is redelijk simpel (geen vloerzeiltje en behoorlijk wat kieren) en 's nachts slapen hier de crew en Himal. De kok en zijn vrouw slapen in de kooktent.
Het is gezellig om samen met Himal te dineren en we praten over van alles en nog wat. Wij proberen natuurlijk zoveel mogelijk te weten te komen over het (echte) leven in Bhutan en Himal vraagt van alles en nog wat over Nederland en Australië.
Op een gegeven moment begint het flink te waaien en valt er een hagelbui.
Ondanks dat het gezellig is, is het wel bitter-koud. Eigenlijk zou er in deze tent een heater of kampvuurtje moeten zijn. Dat houdt je warm en zorgt dat je ook wat warmer in je slaapzak kan kruipen. Die houden je namelijk warm en meestal maken die je niet warm als je al koud bent.
Als het echt te koud wordt, gaan we toch maar proberen om in onze slaapzak wat warmer te worden.
Eerst nog even langs de wc-tent.....Deze is er echt en er staat een klapstoeltje met wc-bril in. Netjes boven een gegraven gat........
Eenmaal in mijn slaapzak ga ik eerst nog even wat lezen. Het is nog niet heel laat (een uurtje of 20.00) en als ik nu al ga slapen, wordt ik vast midden in de nacht wakker.
De hoofdlamp en de e-reader die ik vlak voor deze trip van Marisol heb gekregen is hiervoor ideaal.
Na een tijdje merk ik dat ik toch wel behoorlijk moe ben, dus ga dan maar slapen.

Druk Path Trek - dag 2: Jele Dzong - Jangchulakha

16 april 2014

Mijn slaapzak gaf aan dat hij geschikt was tot zo'n 0 graden. Ik verwachtte niet dat het vannacht kouder dan dat zou worden. Daarom trok ik wel mijn lange thermo ondergoed aan, maar verder geen extra kleren. Eigenlijk was dit best wel een redelijk temperatuur....
Op één deel na: mijn voeten leken wel ijsblokken ! En wat ik ook probeerde, ik kreeg ze maar niet warm. En als je het koud hebt, kan je aan bijna niets anders denken en lukt het ook niet om in slaap te komen.
Gedurende de nacht hoor ik de paarden door het camp lopen. Een aantal dragen een bel en het getingel is wel een relaxed geluid. Het is alleen wel wat hard als het dier vlak langs je tent loopt.....
Overigens lopen hier ook gewoon zwerfhonden, dus die hebben zo af en toe ook een "blaf-aanval". Maar daar wennen we inmiddels al wel aan. Ik ben wel benieuwd of er ook op de hogere camps ook nog honden rondlopen.
's Ochtends blijkt dat ook Rob het grootste deel van de nacht wakker heeft gelegen. Zijn slaapzak zou volgens zeggen tegen deze temperaturen moeten kunnen, maar waarschijnlijk bedoelden ze dat je tot die temperatuur niet dood gaat . Volgens Rob kon je niet echt spreken over een comfortabele temperatuur......
Hier moeten we vannacht maar even een betere oplossing voor verzinnen.....

Als we hebben ontbeten, komt toch ook het zonnetje weer tevoorschijn. Gedurende dag is het heel afwisselend zonnig en bewolkt. Gelukkig blijft het wel droog en is het niet heel koud. Best een mooie wandeldag dus.

Als wij onze daypack weer in orde hebben en de overige spullen in de rugzak voor de paarden hebben gedaan, gaan we weer op weg. Eerst een steil stuk omhoog naar Jele Dzong (we waren gisteren vanaf hier naar beneden gelopen naar het camp dat beneden in de luwte lag).
Jele Dzong is een oud fort met uiteraard een Boeddhistische tempel er in. Het is een behoorlijk bouwval, maar de tempel binnen wordt wel weer prima bijgehouden. Het is trouwens een vreemd idee dat een groepje monniken op deze afgelegen plek woont.....

Na een tijdje te hebben rondgekeken, gaan wij weer verder.

We maken even een praatje met twee Amerikaanse meisjes, die dezelfde tocht doen. Zij waren gisteren wat later op het camp aangekomen, dus we hadden ze daar nog niet gezien. Eén van de meisjes is blijkbaar een arts (?) en raadt ons sterk aan om toch echt onze hoogteziekte-pillen te nemen. Volgens haar kan je echt niet zonder.... Aangezien we zelf nergens last van hebben, houden we ons vooralsnog toch maar aan het advies van onze eigen artsen: slik de pillen pas als je last begint te krijgen......(uiteindelijk hebben we totaal geen last gehad. Waarschijnlijk zijn we sinds het begin van de vakantie geleidelijk genoeg omhoog gegaan).

Het pad van vanochtend is erg gevarieerd. Een deel loopt door een heel mooi bos, waar we ook al veel rode en roze rhododendrons zien.

Het pad loopt afwisselend glooiend omhoog en omlaag. Uiteraard zitten er ook regelmatig stukken tussen die steiler omhoog gaan. We moeten namelijk uiteindelijk weer een stuk hoger uitkomen dan gistermiddag.

Een ander deel van de route loopt langs de rand van de berg. Hierdoor hebben we een mooi uitzicht over het dal beneden.
De paadjes zijn soms behoorlijk smal en gaan vaak ook zigzaggend over verschillende rotsen. Als de pakpaarden ons weer inhalen, verbaast het me dat ze zo makkelijk over deze stukken kunnen lopen.

Dit keer loopt het camp-hulpje mee en die zorgt dat we ook dit keer halverwege de wandeling een lekkere warme lunch hebben. We stoppen op een mooie plek bovenop een heuvel waar ook weer wat gebedsvlaggen hangen. Het eten is inmiddels wel een beetje lauw, maar het smaakt prima na zo'n inspannende tocht.

Na de lunch gaat de tocht op dezelfde wijze verder. Niet overal is het pad even goed, dus we moeten goed op blijven letten waar we onze voeten zetten.
Het laatste deel gaat door een wat dichter bos. Op zich is dit best wel mooi (ook leuk dat het weer net wat anders is), maar het is wel jammer dat je wat weinig uitzicht hebt....
Ook vandaag komen we uiteindelijk halverwege de middag weer op ons hoogste punt van vandaag. We zijn nu op zo'n 3800 meter hoogte en een klein stukje onder ons zien we dat het camp al zo goed als klaar is.

Dit keer is het camp opgezet op een open veld met uitzicht op de bergen. Naast onze eigen camp is er inmiddels al één ander camp opgezet. Iets later zullen er nog twee bijkomen. Vlak naast het camp is er een soort natuurlijke bron, waar het team water vandaan haalt om te koken en ook gebruikt wordt om af te wassen.
Wij nemen eerst een kop thee en komen even op adem. Net als gistermiddag is dit ook weer de tijd dat er meer bewolking komt en dat het al behoorlijk begint af te koelen.
De crew-leden van de verschillende teams spelen samen een potje Dego: een spel waarbij platte stenen worden gegooid naar een paaltje in de grond. De spelregels zijn simpel: wie het dichste bij komt, die wint......
Ondertussen is ook het "raam" van de tent van de Amerikaanse meisjes winddicht gemaakt. Ze hadden hier blijkbaar de nacht er voor nogal last van gehad en op deze manier proberen ook zij het vannacht wat warmer te krijgen....

Inmiddels is het al behoorlijk afgekoeld en valt er zelfs wat sneeuw. We moeten dus zo'n beetje alle lagen met kleren aan die we bij ons hebben om wat warm te blijven.

We lopen nog wat rond het camp en maken een praatje met de andere hikers. Theodore is inderdaad al van zijn hoogteziekte af en de hand van de Duitse man is ook al weer in orde. Wel heeft inmiddels iedereen begrepen dat het een stuk kouder is dan normaal in deze periode.

's Avonds hebben we weer een lekkere maaltijd in de eettent. Hier spreken we ook af dat Rob en ik vandaag in één tent zullen slapen. Dat is wat gezelliger en zo blijft er ook een goede tent over voor Himal. Die heeft voor Rob overigens een extra slaapzak kunnen regelen, zodat hij hopelijk warmer kan blijven dan afgelopen nacht.
Aangezien het in de eettent wel behoorlijk koud is, gaan we na het eten redelijk snel onze slaapzak in.

Rob trekt twee slaapzakken aan en ik heb een warme waterkruik voor bij mijn voeten. Samen met de 3 paar sokken die ik aan heb, moet dat toch wel voldoende zijn......

Druk Path Trek - dag 3: Jangchulakha - Tshalunang valley

17 april 2014

Ook vannacht was weer een hele uitdaging........
Het was weer een heel stuk kouder dan de vorige nacht. Doordat Rob in twee slaapzakken lag, had hij het toch wel redelijk warm. Ikzelf had wat extra lagen kleren aan, drie paar sokken en een kruik bij mijn voeten. Ook had ik bij mijn voeten wat extra kleren onder mijn slaapzak gelegd, zodat de kou uit de grond minder snel naar boven kon komen. In het begin was dit prima en ik viel al snel in slaap.
Na ongeveer een uur werd ik echter wakker en merkte dat een groot deel van mijn slaapzak nat was. Het bleek dat de kruik lek was en over de hele onderkant was leeg gelopen. Ook de extra kleren die er onder lagen waren nat geworden.....Uiteraard was dit water inmiddels al behoorlijk koud geworden.
Aangezien Rob wel sliep wilde ik hem niet wakker maken. Ik heb alle natte kleren weggehaald en alles zo goed mogelijk drooggemaakt. Dat lukte maar gedeeltelijk.
Toch maar geprobeerd om wat droge kleren rond mijn benen te proppen en mijn knieën zo ver mogelijk op te trekken, zodat ik niet in het natte deel lag.
Helaas lukte het niet om meer in slaap te komen, omdat het steeds kouder werd. Ook verplicht met opgetrokken knieën liggen, is na een tijdje niet heel prettig. Ik werd stijf en moest me vaak omdraaien om dat wat te verlichten. Ik leek wel een pannekoek die telkens omgedraaid moest worden .

Kortom: van slapen is vannacht niet veel gekomen en ik was op een gegegeven moment koud tot op het bot. Toen Rob ook wakker was geworden, heb ik nog wel een tijdje in zijn slaapzakken gelegen om wat op te warmen. Dat lukte aardig (op mijn voeten na.....)

Toen we 's ochtends de tent uitkwamen, was wel duidelijk waar de kou vandaan kwam.Overal lag ijs en er waaide een stevige wind.

Ik had 's nachts trouwens gehoord dat er ook hier op deze hoge, afgelegen plek nog zwerfhonden waren. 's Ochtends zagen we dat deze minder last van de kou hebben dan wijzelf. Ze gaan gewoon ergens op het open veld liggen om te slapen.

Al met al merkten we dat we toch niet zo goed waren voorbereid op de erg koude nachten en we twijfelden wat we nu het beste konden doen. We vonden de hikes overdag fantastisch, maar op het moment dat we op camp aankwamen (en het weer rond die tijd altijd om slaat) werd het toch minder leuk. Er was niet veel meer te doen, dan proberen warm te blijven.
En aangezien we toch nog een stuk verder omhoog moesten, zal het daar waarschijnlijk nog kouder zijn. Als je daar nog bij neemt dat het wel heel lastig zal worden om mijn spullen weer droog te krijgen, waren we er eigenlijk wel uit: Het leek ons beter om te kijken of we vanaf hier naar beneden konden gaan en daar zien hoe we de rest van de dagen zouden indelen. Voor ons gevoel zouden we dan een veel beter gevoel aan deze vakantie overhouden, dan als we nog drie middagen/nachten op deze manier moesten zien uit te zingen.
We geven dit door aan Himal (die overigens prima heeft geslapen in "onze" 2e tent) en terwijl wij ontbijt krijgen, loopt hij een stukje buiten het camp om te proberen bereik met zijn telefoon te krijgen, zodat hij kan afspreken dat we ergens in de vallei worden opgehaald met de auto.

We kregen een heerlijk ontbijt; toastbroodjes, verschillend beleg, eitjes gebakken op een manier naar keuze ("Sunny-Side-Up"), fruit, etc.
Het is toch wel bijzonder dat ze dit elke dag weer op zo'n afgelegen plek voor elkaar weten te krijgen.
Na het ontbijt komen de twee Amerikaanse meisjes nog even langs ons. Ze willen even weten hoe wij de trek ervaren....Zij zelf dachten dat het toch wel een soort van luxe trek zou zijn (gezien het bedrag dat ze er voor betaald hebben). Nu is bij ons de (nacht)temperatuur erg tegengevallen, maar meer luxe dan dit hadden we niet echt verwacht. Ons beeld van de trek was wat dat betreft wel zoals het is. Zij hebben toch wel een verkeerd beeld gehad van de faciliteiten tijdens deze trek. Gelukkig voor hen doet hun crew er wel veel aan om het hen zo comfortabel mogelijk te maken (naar omstandigheden).
Zelf twijfelen ze ook wel wat of ze nog verder gaan, maar zij willen het toch nog wel verder proberen.
Eén van de twee heeft sokken aan haar handen en ze vraagt of wij toevallig niet handschoenen hebben, die ze kan over kopen. Rob heeft geen bij zich, maar ik nog wel simpele die ik aan haar geef. Uiteraard hoef ik daar geen geld voor te hebben.
(Later horen we trouwens dat ook zij de tocht hebben afgebroken en naar beneden zijn gegaan.)

Inmiddels heeft Himal contact met het travel-bureau gehad en afgesproken dat we niet dezelfde weg terug gaan naar Paro. We kunnen vanaf hier namelijk een pad naar beneden lopen en dan uitkomen in een vallei tussen Paro en Thimpu. Beneden in de vallei zal Mr.Trsing ons met de auto opwachten en naar Thimpu brengen. Dat lijkt ons een prima voorstel.

Onze crew zal met ons mee gaan, dus we kunnen gewoon onze bagage weer door de paarden laten meenemen.
Net als de vorige dagen hebben wij dus alleen onze daypack bij ons.
Ook al was dit deel van de tocht niet gepland, het is een hele mooie route naar beneden. Het is soms wel heel steil, dus we moeten echt zigzaggend de berg af. We lopen door een bos en komen veel rhododendrons tegen. Op een gegeven moment hebben we ook een mooi uitzicht over de vallei.
Als we bijna beneden zijn, komen we langs een aantal mannen die bomen aan het omzagen zijn. Deze worden direct al in dikke vierkante palen gezaagd en op een hele "bijzondere" manier naar beneden vervoerd: twee mannen maken er een touw aan vast en slepen de (hele) dikke en (hele) lange balken voort. Doordat het hier behoorlijk steil is, is dit nogal gevaarlijk. Als ze eenmaal op gang zijn, beginnen de balken namelijk met een flinke snelheid te glijden en moeten de mannen goed oppassen dat ze niet worden ingehaald......

Wij drinken daar nog wat thee en laten onze spieren tot rust komen. Als je zo lang en steil naar beneden loopt, begin je die toch wel te voelen.

Daarna volgen we nog een stuk een onverharde weg en komen zo uit op de plek waar de auto al op ons wacht.
We moeten daar nog even wachten, maar niet lang daarna komt ook de crew met de pakpaarden en gaan onze rugzakken weer in de auto.
Het is dan ook direct tijd om afscheid van de crew te nemen. Zij zullen nu via een andere weg weer teruglopen naar Paro, waar over een poosje weer een nieuwe groep hikers met hun mee gaat.
We geven ze allemaal een envelop met een extraatje en stappen dan in de auto om richting Thimpu te gaan.

Eerder dan gepland komt zo onze trek tot een einde. In principe hadden we natuurlijk het liefst ook het laatste deel afgemaakt, maar gezien de koude(re) omstandigheden (waar we gewoon niet voldoende op voorbereid waren) hebben we hier allebei wel een goed gevoel bij. We gaan vast nog mooie andere dingen zien/doen.